افسردگی و کم‌کاری تیروئید
اگرچه ممکن است بیماری‌های جداگانه‌ای علت افسردگی باشند، اما برخی اوقات افسردگی نشانه کم‌کاری تیروئید است. کم‌کاری تیروئید زمانی رخ می‌دهد که غده تیروئید به اندازه کافی هورمون ترشح نمی‌کند. سال‌های زیادی است که ارتباط بین افسردگی و اختلالات تیروئید مورد بحث است؛ بااین حال، تعریف ماهیت واقعی این ارتباط دشوار است. پس از سال‌ها تحقیق، ارتباط بین کم کاری تیروئید و افسردگی همچنان کاملا واضح نیست. بنابراین، برای دستیابی به شواهد قوی و ارتباط بین این دو، باید مطالعات بیشتری انجام بگیرد.
تیروئیدچیست؟
تیروئید یک غده پروانه ای شکل کوچک است که در جلوی گردن و زیر پوست قرار دارد. این غده مسئول تولید هورمونهای تیروئید مانند تیروکسین (T4) و تری‌ایودوتیرونین (T3) است. این هورمون‌ها بخشی از سیستم غدد درون ریز است که نقش حیاتی در تنظیم فعالیت سلول‌ها، سطح انرژی، و سایر فرآیندهای بدنی دارند. و بسیاری از عملکردهای مهم بدن را با تولید و ترشح هورمونهای خاص کنترل می‌کند. وظیفه اصلی تیروئید کنترل سرعت متابولیسم (نرخ متابولیسم) است، که فرآیندی است که چگونه بدن مواد غذایی مصرفی را به انرژی تبدیل می‌کند. تمام سلول‌های بدن برای عملکرد به انرژی نیاز دارند. اختلالات تیروئید ممکن است به دلیل کاهش یا افزایش فعالیت این غده رخ دهد، که می‌تواند تأثیرات جدی بر سلامت عمومی شخص داشته باشد. هیپوتیروئیدیسم (کم کاری تیروئید) و هیپرتیروئیدیسم (پرکاری تیروئید) از جمله اختلالات معمول در این زمینه هستند.
تیروئید چه وظیفه‌ای بر عهده دارد؟
به‌عنوان بخشی از سیستم غدد درون‌ریز بدن، تیروئید هورمون‌هایی ترشح می‌کند که به تنظیم سطح انرژی و سرعت متابولیسم بدن می‌پردازند. به طور معمول، تیروئید با آزادسازی سطح ثابت هورمونهای تیروئیدی، عملکردهای مختلف بدن را تنظیم می‌کند.
مشکل در عملکرد این غدد می‌تواند منجر به عدم تعادل سطح تیروئید شود که از طرق مختلف می‌تواند بدن را تحت تأثیر قرار دهد. عدم تعادل تیروئید همچنین می‌تواند به مشکلات خلقی مانند افسردگی و اضطراب هم بیانجامد.
کم کاری تیروئید(هیپوتیروئیدیسم) چیست؟
اگر توليد هورمون توسط غده‌ی تیروئید كاهش يابد، فرد دچار کم‌کاری تیروئید می‌شود. در این بیماری، بدن به‌اندازهٔ کافی هورمون تیروئید تولید نمی‌کند.
این مشکل در زنان و افراد بزرگسال بیشتر است. كســي كه کم‌کاری تیروئید دارد، ســطح TSH او بــه علت تحريــك بيش از انــدازه غده تیروئید، افزایش می‌یابد.
علل اختلال در عملکرد غده تیروئید |
|
|
هاشیموتو تیروئیدیسم (Hashimoto’s Thyroiditis) |
یک نوع التهاب تیروئیدی ناشی از سیستم ایمنی بدن است که به غلظت هورمونهای تیروئید حمله کرده و باعث کاهش عملکرد تیروئید می‌شود. |
|
بیماری گریوز (Graves’ Disease) |
یک نوع پرکاری تیروئید است که ناشی از فعالیت بیش از حد غده تیروئید است. سیستم ایمنی بدن به دلیل خطای تشخیصی، به جای حفاظت از بدن، به غده تیروئید حمله کرده و باعث افزایش ترشح هورمونهای تیروئید می‌شود. |
|
تیروئیدیت زیراکتیو (Subacute Thyroiditis) |
یک نوع التهاب تیروئید که ممکن است به دنبال یک عفونت ویروسی باشد و باعث کاهش موقت عملکرد تیروئید شود. |
|
عوامل محیطی |
مواد شیمیایی، تغذیه ناصحیح، نقص ید در رژیم غذایی، استفاده از داروهای خاص، و عوامل محیطی دیگر می‌توانند عملکرد تیروئید را تحت تأثیر قرار دهند. |
|
ژنتیک |
برخی از اختلالات تیروئید به علت ژنتیک و ارثی بودن ممکن است در خانواده‌ها ظاهر شوند. |
|
تومورها |
وجود تومورها در یا اطراف غده تیروئید می‌تواند به تغییرات در تولید و ترشح هورمونهای تیروئید منجر شود. |
|
اشعه ها |
پرتودرمانی و فرآیندهای پرتونگاری می‌توانند به کاهش فعالیت تیروئید یا ایجاد اختلالات در سطح هورمونهای تیروئید (تغییرات در T3، T4، و TSH) منجر شوند. |
|
بارداری |
بارداری می‌تواند بر تغییرات در عملکرد تیروئید تأثیر بگذارد و عوارضی برای سلامت تیروئید ایجاد کند. |
نشانه‌های کم‌کاری تیروئید و افسردگی
چنانچه شما به کم‌کاری تیروئید مبتلا هستید، ممکن است دچار خستگی، تنبلی و مشکل در تمرکز شوید و بیش از حد بخوابید. همه این موارد ممکن است موجب شود که احساس افسردگی کنید. به طور همزمان شما میتوانید علائم زیر را هم داشته باشید:
- کُندی ضربان قلب
- حساسیت به سرما
- درد یا گرفتگی مفصل یا ماهیچه
- دردهای مبهم
- یبوست
- خشکی یا زرد شدن پوست
- ناخن‌های شکننده
- تورم در جلوی گردن
- ریزش مو
- تغییر در دوره‌های قاعدگی
شواهد بسیاری وجود دارند که نشان می‌دهند کم‌کاری تیروئید با افسردگی ارتباط دارد زیرا این اختلال موجب اختلالات روانی می‌شود. در بیماران مبتلا به افسردگی احتمال وقوع کم‌کاری تیروئید بالاتر است و همینطور بیماران مبتلا به کم‌کاری تیروئید دارای سندرم افسردگی مکرر هستند. برای مشاوره با روانشناس در اراک میتوانید با ما تماس بگیرید
مدت‌هاست که محققان می‌دانند افرادی که به بیماری‌های تیروئیدی مبتلا هستند، بیشتر دچار افسردگی می‌شوند و بالعکس. اما با افزایش میزان تشخیص اضطراب و افسردگی، بررسی مجدد این موضوع به نظر الزامی می‌رسد.
پرکاری تیروئید نوعی بیماری است که با افزایش میزان ترشح هورمونهای تیروئیدی مشخص می‌شود. بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد که حدود ۶۰ درصد از افرادی که به پرکاری تیروئید مبتلا هستند، اضطراب بالینی را هم تجربه می‌کنند. افسردگی هم حدودا در ۶۹ درصد از افرادی که مبتلا به پرکاری تیروئید هستند، بروز پیدا می‌کند.
پرکاری تیروئید همچنین ارتباط نزدیکی با بروز اختلالات خلقی و افسردگی دو قطبی دارد. اما تحقیقات صورت گرفته درباره‌ی اینکه این ارتباط چقدر قوی است نتایج متناقضی را به همراه داشته است. یک پژوهش که در سال ۲۰۰۷ صورت گرفته است نشان داد که بروز اختلال تیروئیدیت با داشتن استعداد ژنتیکی برای ابتلا به اختلال دو قطبی مرتبط است.
علاوه بر این، لیتیوم می‌تواند پرکاری تیروئید را تشدید یا تحریک کند. که خود یک روش درمانی متداول برای درمان افسردگی دو قطبی است.
کم‌کاری تیروئید هم نوعی بیماری است که تحت عنوان تنبلی تیروئید شناخته می‌شود. این اختلال در برخی از پژوهش‌های صورت گرفته با بروز افسردگی مرتبط دانسته شده است. کمبود هورمونهای تیروئید در سیستم اعصاب مرکزی شما می‌تواند باعث خستگی، افزایش وزن و کمبود انرژی شود. این‌ها همه جزء علائم افسردگی بالینی هستند.
علائم شایع
اگر به پرکاری تیروئید مبتلا هستید، علائم شما ممکن است با اضطراب بالینی و افسردگی دو قطبی مشترک باشد. این علائم به شرح زیر هستند؛
- بی‌خوابی
- اضطراب
- افزایش ضربان قلب
- فشار خون بالا
- نوسانات خلقی
- تحریک‌پذیری
از طرف دیگر، علائم کم‌کاری تیروئید، اشتراکات زیادی با علائم افسردگی بالینی و آنچه که پزشکان آن را «اختلال عملکرد شناختی» می‌نامند، دارد. این اختلال با مشکلات مربوط به حافظه و مشکل در سازماندهی افکار شناخته می‌شود. این علائم از قرار زیر هستند؛
- نفخ شکم
- افزایش وزن
- مشکل در به خاطر آوردن و حافظه
- مشکل در پردازش اطلاعات
- خستگی
همپوشانی و شباهت علائم مربوط به مشکلات تیروئیدی و اختلالات خلقی می‌تواند منجر به تشخیص نادرست پزشک شود. در واقع اگر شما هم به یک اختلال روانی مبتلا باشید و هم به یک بیماری تیروئیدی، پزشکان ممکن است قادر به تشخیص یکی از این دو نباشند.
گاهی اوقات آزمایش خون مبتنی بر سطح هورمون تحریک‌کننده تیروئید (TSH) ممکن است امکان تشخیص برخی از بیماری‌های تیروئیدی را فراهم نکند. اما سطح هورمونهای T3 و T4 در بدن فرد، شاخص‌های خوب و مشخصی هستند که می‌توانند وجود انواع اختلالات تیروئیدی را مشخص کنند.
ارتباط هورمون‌ها با افسردگی
سطح معینی از هورمون‌ها از جمله هورمون‌هایی که توسط غده تیروئید ترشح می‌شوند، می‌توانند عامل افسردگی باشند. به علاوه، برخی از نشانه‌های افسردگی با اختلالات تیروئید، مرتبط هستند. به دلیل ارتباط بین نشانه‌های افسردگی با سایر مشکلات پزشکی، به منظور پیشگیری از تشخیص اشتباه، پزشک آزمایش خون تجویز می‌کند. باید این نکته را یادآور شد که شما میتوانید همزمان دچار افسردگی و کم‌کاری تیروئید باشید.
ارتباط بین کم‌کاری تیروئید و افسردگی و تشخیص آن
برای کمک به پزشک در تشخیص اینکه افسردگی فرد به دلیل کم‌کاری تیروئید است، فرد باید از نظر اختلالات تیروئیدی بررسی شود؛ چنانچه سطح هورمون تیروکسین پایین و سطح هورمون تحریک‌کننده تیروئید (TSH) بالا باشد، آزمایش‌های خون کم‌کاری تیروئید را تایید می‌کنند.
درمان افسردگی ناشی از کم‌کاری تیروئید
هدف درمان هر نوع اختلال تیروئیدی، بازگرداندن سطوح هورمون‌ها به حالت نرمال است. تیروئید کم‌کار، با مصرف داروئی به نام لووتیروکسین یا تریودوتیرونین درمان می‌شود. مطالعات انجام شده نشان می‌دهند، اگر فرد مبتلا به کم‌کاری تیروئید و افسردگی باشد، داروهای جایگزین (هورمون) تیروئید، بهتر از داروهای ضدافسردگی عمل می‌کنند. این داروها سطوح هورمونهای T۳ و T۴ را افزایش می‌دهند. زمانیکه داروهای تیروئید سطح TSH را کاهش می‌دهند، شما احساس بهتری خواهید داشت. درمان دارویی می‌تواند سطوح این هورمون‌ها را بهبود ببخشند و علائم آن از جمله افسردگی را از بین برده یا بهبود ببخشد.
افسردگی و نشانه های آن
افسردگی یک بیماری شایع و جدی پزشکی است که بر احساس شما، طرز تفکر و
نحوه عملکرد شما تأثیر منفی می‌گذارد. خوشبختانه قابل درمان نیز هست.
افسردگی باعث احساس غم و اندوه و یا از دست دادن علاقه به فعالیت‌هایی
می‌شود که زمانی از آن لذت می‌بردید. این می‌تواند منجر به انواع مشکلات
عاطفی و جسمی شود و می‌تواند توانایی شما را برای عملکرد در محل کار و خانه
کاهش دهد.
نشانه‌ها و علائم افسردگی عبارتند از:
- احساس غم، اشک، پوچی یا ناامیدی
- طغیان خشم، تحریک پذیری یا ناامیدی
- از دست دادن علاقه یا لذت در اکثر یا تمام فعالیت های عادی، مانند رابطه جنسی، سرگرمی‌ها یا ورزش
- اختلالات خواب، از جمله بی خوابی یا خواب زیاد
- از دست دادن انرژی یا افزایش خستگی
- گوشه گیری
- تغییر در اشتها – کاهش یا افزایش وزن که به رژیم غذایی مربوط نمی‌شود
- اضطراب یا بی قراری
- کند شدن تفکر، صحبت کردن یا حرکات بدن
- احساس بی ارزشی یا گناه
- در فکر کردن، تمرکز کردن، تصمیم گیری و به خاطر سپردن چیزها مشکل داشتن
- افکار مرگ یا خودکشی، اقدام به خودکشی یا خودکشی
- مشکلات فیزیکی غیر قابل توضیح، مانند کمردرد یا سردرد
- افزایش فعالیت بدنی بی هدف (مثلاً ناتوانی در نشستن، قدم زدن، دست زدن)
یا آهسته شدن حرکات یا گفتار (این اعمال باید آنقدر شدید باشند که توسط
دیگران قابل مشاهده باشند)
برای بسیاری از افراد مبتلا به افسردگی، علائم معمولاً آنقدر شدید است
که باعث ایجاد مشکلات قابل توجه در فعالیت های روزمره مانند کار، مدرسه،
فعالیت‌های اجتماعی یا روابط با دیگران می‌شود. اگرچه ممکن است افسردگی در
اثر عوامل دیگری ایجاد شده باشد اما نباید از اختلالات تیروئید به عنوان
عامل اثرگذار در این اختلال غافل شد.
راه های درمان افسردگی
اگر علائم عدم تعادل تیروئید، افسردگی یا هر دو را تجربه می‌کنید، مهم
است که با پزشک خود صحبت کنید. هر دو بیماری قابل درمان هستند و هر چه
زودتر کمک بگیرید، زودتر احساس بهتری خواهید داشت. مشکلات تیروئید
اغلب با یک آزمایش خون ساده قابل تشخیص است. پس از تشخیص، پزشک برای درمان
بیماری شما دارو تجویز می‌کند. این داروهای تیروئیدی می‌توانند تولید
هورمونهای تیروئیدی را در بدن کاهش دهند یا جایگزین هورمونهای از دست
رفته برای کمک به بهبود عملکرد و خلق و خوی تیروئید شوند.
درمان افسردگی ناشی از اختلالات تیروئید بستگی به نوع اختلال تیروئید دارد. درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
درمان اختلالات تیروئید
- هیپرتیروئیدیسم (پرکاری تیروئید): در این حالت، داروهای ضدتیروئید یا در صورت لزوم، رادیواکتیو ایودین یا جراحی ممکن است مورد استفاده قرار
گیرد. - هیپوتیروئیدیسم (کم‌کاری تیروئید): معمولاً با تجویز هورمون تیروئید (لووتیروکسین) درمان می‌شود.
داروهای ضد افسردگی
در برخی موارد، افراد ممکن است به داروهای ضد افسردگی نیاز داشته باشند تا علائم افسردگی را کنترل کنند. این داروها معمولاً توسط یک پزشک تجویز
می‌شوند.
مشاوره روانشناختی
مشاوره روانشناختی می‌تواند به افراد کمک کند تا با تغییرات در زندگی خود و درک عوامل روانی که ممکن است افسردگی را تشدید کنند، مقابله کنند.
تغییرات در شیوه زندگی
تغییرات در سبک زندگی مثل تغذیه سالم، ورزش منظم، مدیریت استرس و حفظ الگوی خواب به بهبود حالت روحی کمک کرده و علائم افسردگی را کاهش می‌دهد.
مراقبت از سلامت جسمی
اهمیت مراقبت از سلامت جسمی، مانند مراقبت از بدن، تغذیه مناسب و مدیریتدرست اختلالات تیروئید نقش بسزایی در درمان افسردگی ناشی از این اختلالات
دارد.
داروی مرتبط با اختلالات تیروئیدی و افسردگی
مکمل‌های هورمونی مربوط به بیماری‌های تیروئیدی می‌تواند به بروز افسردگی منجر شوند. در صورت ابتلای فرد به کم‌کاری تیروئید، جایگزین هورمونی تیروئید سطح هورمونهای تیروئیدی شما را به سطح طبیعی برمی‌گرداند. اما این نوع درمان می‌تواند با داروهای مرتبط با افسردگی تداخل داشته باشد.
داروهای مرتبط با افسردگی اما می‌تواند باعث کاهش یا تنظیم عملکرد تیروئید شوند. تعداد زیادی از این گونه داروها وجود دارد که می‌تواند این تأثیرات را داشته باشد. لیتیوم که یک روش درمانی متداول برای افسردگی دو قطبی است، می‌تواند علائم پرکاری تیروئید را هم تعدیل کند.
راه های درمان افسردگی
اگر علائم عدم تعادل تیروئید، افسردگی یا هر دو را تجربه کردید؛ مهم است که با پزشک خود صحبت کنید. هر دو بیماری قابل‌درمان هستند و هرچه زودتر درمان را شروع کنید، احساس بهتری خواهید داشت.
مشکلات تیروئید اغلب با یک آزمایش خون ساده قابل‌تشخیص است. پس از تشخیص، پزشک برای درمان بیماری شما دارو تجویز می‌کند.
این داروهای تیروئیدی یا می‌توانند تولید هورمونهای تیروئید در بدن را کاهش دهند و یا هورمونهای ازدست‌رفته را جایگزین کنند تا به بهبود عملکرد تیروئید و خلق‌وخو کمک کنند.
پزشک انجام آزمایش‌های دوره‌ای را نیز بعد تجویز درمان می‌خواهد تا عملکرد مؤثر درمان را پیگیری کند. داروهای تیروئید گاهی اوقات با داروهای ضدافسردگی برای درمان افسردگی در افرادی که عملکرد طبیعی تیروئید دارند، ترکیب می‌شوند.
در یک مطالعه قدیمی، 23٪ از افرادی که هورمون تیروئید T3 را به همراه درمان ضدافسردگی خود استفاده کرده‌اند، علائم افسردگی خود را بهبود بخشیده‌اند.
تجزیه‌وتحلیل‌های اخیر نشان داده است که اگرچه ترکیب داروهای تیروئید با داروهای ضدافسردگی بی‌خطر و مؤثر است، اما رابطه پیچیده افسردگی و کم‌کاری تیروئید نیاز به مطالعه بیشتر دارد.
برای برخی از افراد، درمان عدم تعادل تیروئید زمینه‌ای می‌تواند افسردگی را تسکین دهد. اگر همچنان علائم افسردگی را تجربه می‌کنید، ممکن است پزشک استفاده از درمان‌های اضافی مانند ضدافسردگی، روان‌درمانی یا ترکیبی از این دو را توصیه کند.
داروهای اختلالات خلقی که با سلامت روان افراد تداخل دارند می‌توانند بر عملکرد تیروئید آنها تأثیر بگذارند.
جمع‌بندی
کم‌کاری تیروئید و افسردگی می‌توانند علائم مشابهی ایجاد کنند. به‌عنوان‌مثال، هر دو می‌توانند باعث تغییر روحیه شوند. ممکن است بین کم‌کاری تیروئید و افسردگی رابطه وجود داشته باشد.
به‌احتمال زیاد کم‌کاری تیروئید باعث ایجاد علائم افسردگی می‌شود، نه اینکه افسردگی منجر به کم‌کاری تیروئید شود!
اگر علائم ذکر شده را درخور مشاهده کردید، پیشنهاد می‌کنیم حتماً با پزشک متخصص تیروئید ارتباط گرفته و داروهای تجویز شده را به روانپزشک خود نشان دهید تا از تداخل دارویی جلوگیری شود.