مقدمه
اختلال سلوک (Conduct disorder) عبارت از یک الگوی رفتاری با دوام است که در آن حقوق اساسی دیگران و هنجارهای اجتماعی متناسب با سن از سوی کودک و نوجوان نادیده گرفته می‌شود. این اختلال غالبا با رفتارها و ویژگیهای زیر همراه است: فعالیت جنسی زودرس، بادهنوشی، کشیدن سیگار و مواد، بی پروایی و اعمال خطرناک، عزت نفس پایین، در حالی که ممکن است یک تصویر قدرتمند از خود نشان دهند. انعطاف پذیری اندک در برابر ناکامی، تحریکپذیری و خلق انفجاری از ویژگیهایی است که با فراوانی بیشتری در این اختلال دیده می‌شود.این افراد بیش از دیگران حادثهپذیر هستند. در زمینه مهارتهای اجتماعی، حافظه و توجه دارای نارسایی هستند. از دید این کودکان و نوجوانان افراد مقتدر از جمله پدر و مادر و آموزگاران اغلب به عنوان افرادی مداخله گر و تنبیه کننده جلوهگر می‌شوند. شماری از مبتلایان به اختلال سلوکی دارای کمبود توجه و یا بیش فعالی نیز تشخیص داده شده‌اند. اختلال سلوکی همچنین ممکن است با یک یا چند اختلال دیگر مانند: اختلالهای خلقی، اعتیاد، اختلالهای یادگیری و اختلالهای هیجانی همراه باشد. احتمال ابتلا به اختلال رفتار ارتباطی برای کودکانی که والدین زیستشناختی و یا غیر زیستشناختی آنها مبتلا به شخصیت ضد اجتماعی بوده و یا دارای برادر و خواهر مبتلا به اختلال رفتار ارتباطی هستند، بیشتر است. همچنین این احتمال برای فرزندانی که والدین آنان مبتلا به اختلالهای میباره گی، خلقی، روان گسیختگی، نارسایی توجه همراه با بیش فعالی و اختلال سلوکی هستند، زیادتر است.
اختلال سلوک چیست؟
بسیاری از ما شاهد لحظاتی بودیم که کودکان اطراف ما رفتارهای بدجنسانه، خشونت آمیز و پرخاشگرانه از خود نشان می‌دهند. اگر کودکی این رفتارها را از خود بروز دهد، ممکن است مبتلا به اختلال سلوک یا CD باشد. افراد مبتلا به اختلال سلوک بطور معمول در رده سنی زیر ۱۸ سال قرار دارند. در واقع این افراد با قبول قوانین و رعایت رفتارهای اجتماعی مشکل دارند. جالب است بدانید شیوع اختلال سلوک در پسران بیشتر از دختران است.
افرادی مبتلا به این اختلال روانی ممکن است جسور و با اعتماد به نفس به نظر رسند؛ اما در واقع احساس ترس و ناامنی وجود آنها را فرا گرفته و دائما احساس تهدید می‌کنند. در این موارد مکی بایست حتما از مشاوره با یک روانشناس کودک بهره ببرید.
مشکلات اختلال سلوک به‌وسیله رفتارهای ضداجتماعی توصیف شده‌اند؛ مانند دزدی، دروغگویی، جنگیدن و انفجارهای خشم، که این رفتارها می‌تواند مشکلات قابل توجهی برای کودکان و خانواده‌های آنان ایجاد کند و هزینه قابل توجهی را نیز به جامعه تحمیل کند.
انواع اختلال سلوک
اختلال سلوک بر اساس سنی که علائم اختلال برای اولین بار در افراد ظاهر می‌شود به سه نوع اختلال طبقه‌بندی می‌شوند:
- شروع دوران کودکی: زمانی رخ می‌دهد که علائم اختلال سلوک قبل از ۱۰ سالگی ظاهر شود.
- شروع نوجوانی: زمانی اتفاق می‌افتد که علائم اختلال سلوک در دوران نوجوانی ظاهر می‌شود.
- شروع نامشخص: به این معنی است که مشخص نیست برای اولین بار علائم اختلال سلوک در چه سنی رخ داده.
برخی از کودکان مبتلا به اختلال سلوک احساسات محدود اجتماعی دارند یعنی معمولاً بی احساس توصیف می‌شوند. پسرانی که اختلال سلوک دارند بیشتر از دختران رفتارهای پرخاشگرانه و مخرب از خود نشان می‌دهند. دختران بیشتر با رفتارهای فریبکارانه قوانین را نقض می‌کنند.
از اختلالات شبیه اختلال سلوک باید به اختلالات نافرمانی مقابله‌ای (ODD) اشاره کرد که هر دو در طیف گسترده‌ای از اختلالات رفتاری جای گرفته‌اند. این اختلال معمولا در کنار سایر شرایط پزشکی رخ می‌دهد که عبارتند از:
- افسردگی
- اختلالات یادگیری
- اختلال کمبود توجه/بیش‌فعالی (ADHD)
تفاوت بین اختلال سلوک و اختلالات شخصیتی چیست؟
اختلالات شخصیتی شامل الگوهای طولانی مدت و مخرب در تفکر، رفتار، خلق و خو و ارتباط با دیگران است. بیشتر اختلالات شخصیتی در سالهای نوجوانی شروع می‌شود که شخصیت بیشتر رشد می‌کند و بالغ می‌شود. در نتیجه، تقریباً تمام افرادی که مبتلا به اختلالات شخصیتی هستند، بالای ۱۸ سال سن دارند. اما CD معمولاً در کودکان تشخیص داده می‌شود. اگر یک بزرگسال معیارهای هر دو شرایط را داشته باشد، یک متخصص سلامت روان به جای CD به او تشخیص اختلال شخصیتی می‌دهد.
علائم اصلی سلوک عبارتند از:
- اذیت کردن افراد و حیوانات و/یا نقض حقوق اولیه دیگران
- تخریب اموال
- فریب دادن، دروغگویی و/یا دزدی
- نقض جدی قوانین
۱. علائم رفتار پرخاشگرانه نسبت به دیگران عبارتند از:
- قلدری
- خشونت فیزیکی
- دعواهای لفظی
- تهدید کردن
- تحمیل فعالیت جنسی
- سرزنش دیگران به خاطر رفتار خود
- صدمه زدن به حیوانات
۲. علائم تخریب اموال عبارتند از:
- آتش زدن عمدی
- خرابکاری یا تخریب اموال دیگران
۳. نشانه های فریب، دروغ و دزدی عبارتند از:
- دروغ گفتن برای جلب لطف یا اجتناب از مسئولیت
- سرقت از افراد یا فروشگاه ها
- ورود بدون اجازه به خانه ها و مکان های دیگر
۴. علائم نقض قوانین عبارتند از:
- شکستن قوانین بدون دلیل روشن
- نرفتن به کلاس های مدرسه
- فرار از خانه
- به طور مکرر قوانین تعیین شده توسط والدین خود را زیر پا می‌گذارند
سایر علائم شایع سلوک عبارتند از:
- مصرف زیاد الکل و/یا مصرف مواد مخدر
- درگیر شدن در رابطه جنسی مکرر و پرخطر
- به راحتی ناامید می‌شوند
- هیچ تلاشی برای پنهان کردن رفتارهای پرخاشگرانه خود انجام نمی‌دهند
- عدم ابراز پشیمانی از اعمال خود
- مشکل در ایجاد و حفظ دوستی
توجه به این نکته مهم است که رفتارهای سرکش گاه به گاه در دوران کودکی و نوجوانی رایج است. علائم و نشانه هایی که منجر به تشخیص این اختلال می‌شود، الگوی مخرب و تکراری را نشان می‌دهد.
علائم اختلال سلوک در بزرگسالان
بزرگسالانی که مبتلا به این اختلال هستند ممکن است در حفظ شغل یا حفظ روابط با مشکل مواجه شوند. آنها ممکن است مستعد رفتار غیرقانونی یا خطرناک باشند.
علائم این اختلال در بزرگسالان ممکن است به عنوان اختلال شخصیت ضد اجتماعی تشخیص داده شود.
دلایل بروز اختلال سلوک
دلیل مشخصی برای اختلالات سلوک تعیین نشده است ولی ترکیبی از عوامل زیستی، ژنتیکی، محیطی، روانی و اجتماعی می‌تواند در بروز و تداوم آن نقش داشته باشد.
برخی از مطالعات به وجود نقص و آسیب در برخی مناطق مغزی و تنظیم نبودن مواد شیمیایی مغز (انتقال‌دهنده‌های عصبی) به عنوان دلیلی برای بروز این اختلال اشاره می‌کنند. برخی سابقه بروز این اختلال و نیز سایر اختلالات اضطرابی، خلقی و شخصیتی در سایر افراد خانواده را با بروز اختلالات سلوک مرتبط می‌دانند.
خطر ابتلا به اختلال سلوک در کودکانی که یکی از والدین یا مراقبین آنها به اختلال شخصیت ضداجتماعی، وابستگی به الکل، اختلالات خلقی، اسکیزوفزنی مبتلا هستند یا در کودکی اختلال بیش‌فعالی همراه با عدم توجه یا اختلال سلوک داشته اند، بیشتر است.
وضعیت اجتماعی و اقتصادی پایین، قرار داشتن زیر خط فقر، وضعیت نامناسب مسکن، بیکاری یک یا هر دو والدین، تحصیلات پایین والدین و احـساس ناامنی در محیط خانواده و مدرسه، از جمله عوامل اجتماعی موثر در شدت گرفتن این اختلال است.
نحوه تشخیص اختلال سلوک
روانشناسان سلوک را با استفاده از معیارهای ارائه شده در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی انجمن روانپزشکی تشخیص می‌دهند.
آنها اختلال سلوک را در کودکان یا نوجوانانی که بیشتر از ۳ تا از رفتارهای زیر را در ۱۲ ماه گذشته نشان داده اند مبتلا تشخیص داده می‌شوند:
- پرخاشگری نسبت به افراد و/یا حیوانات
- تخریب اموال
- فریب، دروغ یا دزدی
- نقض جدی قوانین والدین
این رفتارها باید به اندازه کافی قابل توجه باشد که عملکرد در روابط، در خانه، مدرسه و/یا در محل کار را مختل کند.
درمان اختلال سلوک
درمان پیشرو برای سلوک (CD) اشکال متعدد تراپی (گفتار درمانی) برای کودک و خانواده شما و همچنین درمان مبتنی بر جامعه است.
درمان ها عبارتند از:
آموزش مدیریت والدین: هدف این درمان آموزش والدین کودک برای تنظیم نظم و انضباط ثابت با پاداش مناسب برای رفتارهای مثبت است.
تراپی: تراپی یا “روان درمانی” اصطلاحی است برای انواع تکنیک های درمانی که هدف آن کمک به فرد در شناسایی و تغییر احساسات، افکار و رفتارهای نگران کننده است.
کار با یک تراپیست متخصص می‌تواند حمایت، آموزش و راهنمایی را برای فرد و خانواده‌اش فراهم کند.
روان درمانی برای سلوک معمولاً نیاز به هدف قرار دادن زندگی خانوادگی و مدرسه با تمرکز بر بهبود پویایی خانواده، عملکرد تحصیلی و بهبود رفتار فرزند شما در زمینه محیط‌های مختلف دارد.
آموزش مدیریت خشم: هدف از مدیریت خشم کاهش احساسات عاطفی کودک و برانگیختگی فیزیولوژیکی ناشی از خشم است.
شما نمی‌توانید از شر چیزها یا افرادی که آنها را عصبانی می‌کنند خلاص شوید یا کاملاً از آنها دوری کنید، بنابراین آموزش مدیریت خشم به فرزند شما می‌آموزد که چگونه واکنش های خود را کنترل کند.
درمان شناختی رفتاری: درمان فردی برای کودک مبتلا به سلوک بر توسعه مهارت های حل مسئله، تقویت روابط از طریق حل تعارضات و یادگیری مهارت ها برای کاهش تأثیرات منفی در محیط خود متمرکز است.
درمان مبتنی بر جامعه: این درمان شامل مدارس درمانی و مراکز درمانی مسکونی است که می‌توانند یک برنامه ساختار یافته برای کاهش رفتارهای مخرب ارائه دهند.
ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی معمولاً از دارو برای درمان مستقیم سلوک استفاده نمی‌کنند، اما از آنجایی که سایر شرایط سلامت روان اغلب در کنار این اختلال رخ می‌دهند، ممکن است فرزند شما از دارو برای مدیریت این شرایط بهره مند شود.
جهت انجام مشاوره آنلاین به این صفحه مراجعه کنید و در این لینک لیست کامل از روانشناس در اراک را مشاهده می فرمایید.