روانسنج ها و روانشناسان از تست های روانشناسی برای بررسي ساختارهای روانشناسي ، تشخیص بهتر اختلالات روانشناسی در افراد استفاده می کنند.همانطور که پزشکان از آزمایش ، رادیوگرافی، سونوگرافی و… برای کمک به تشخیص خود بهره می برند.
بطور کلی تعریف ویژگی های عمومی شخصیت در زندگی روزمره، به صفات پایدار در طول زمان باز میگردد.که از موقعیتی به موقعیت دیگر تغییر چندانی نکرده و به ماهیت وجودی فرد اشاره دارد.با انجام برخی تست های روانشناسی میتوان ویژگی های شخصیتی افراد را استخراج و در مورد آن تحلیل و بررسی نمود.
تست نئو یکی از انواع تست های روانشناسی می باشد که توسط روانشناس و مشاور جهت بررسی ابعاد شخصیتی افراد مورد استفاده قرار میگیرد.این تست کاربردهای فراوانی بخصوص در مشاوره پیش از ازدواج ، استخدام های شغلی و … دارد. ما در ایم مقاله سعی داریم به معرفی تست نئو، جنبه های مختلف تست نئو، کاربرد تست نئو، تفسیر و نمره گذای تست نئو و تاریخچه آن بپردازیم.
تست نئو چیست؟
تست NEO از معتبرترین تستهای روانشناسی است، در ابتدا این مدل فقط ۳ بعد روانرنجوری، برونگرایی، گشودگی را داشت و سپس ۲ بُعد وظیفهشناسی و سازگاری به آن اضافه شد.این تست با نام تست شخصیت Big Five نیز شناخته می شود.آزمون نئو یا پنج عامل بزرگ شخصیت، بیانگر روانشناسی شخصیه صفات است. این آزمایش می تواند ۵ فاکتور اصلی شخصیت انسان که شامل برون گرایی، روان رنجوری یا عصبانیت، با وجدان بودن، گشودگی به تجربه و توافق پذیری می شود را در شما بررسی کند.
عوامل مدل پنجعاملی عبارتاند از :
- روانرنجوری یا رواننژندی (N)
- برونگرایی (E)
- بازبودن (O)
- توافق (A)
- وجدانی بودن (C)
1- روان رنجوری یا روان نژندی Neuroticism
- اضطراب
- خشم و کینه
- افسردگی
- حساسیت به خود (شرم)
- تکانشوری
- آسیب پذیری در برابر استرس
اضطراب:
افراد مضطرب معمولا نگران، ترسیده، مستعد نگرانی، عصبی، پرتنش و وحشت زده هستند. معمولا افراد نمره بالا ترسهای مخصوص به خود و نیز اضطراب همیشگی دارند. افراد نمره پایین افرادی آرام و آسوده هستند. این افراد معمولا در مواردی که همه چیز مطابق خواست آنها پیش نمی رود و با مشکل رو به رو می شوند، از خود اضطزاب و نگرانی بروز نمی دهند.
خشم:
عامل خشم و کینه ورزی گرایش فرد به تجربهی خشم و حالات های وابسته به آن همچون احساس درماندگی و ناکامی را اندازه گیری می کند. این مقیاس آمادگی فرد به احساس خشم را اعم از اینکه به صورت آشکار بروز داده باشد و یا به طور نهفته در فرد باقی بماند را نشان میدهد. در تحقیقات دیده شده که در افراد ناموافق معمولا نمره ی خشم هم بالا است. افراد نمرهی پایین افرادی آرام بوده و به آسانی دچار احساس خشم نمی شوند.
افسردگی:
افراد نمرهی بالا، مستعد احساس گناه، غم، نومیدی و تنهایی هستند. آنها به راحتی ناامید و سرخورده می شوند. افراد نمره پایین به ندرت چنین احساساتی را تجربه می کنند، اما ضرورت ندارد که افراد سرزنده و سرخوشی باشند.
شرم:
نمرات بالا در این بخش یعنی فرد مستعد شرم، دستپاچگی، معذب بودن در حضور دیگران و احساس حقارت است این افراد از سر به سر گذاشتن یا سخنرانی در جمع احساس شرم می کنند. نمرات پایین نشان دهندهی مهارتهای اجتماعی بالای فرد است این افراد در تلاش اند تا مجلس آرای بلامعارض شوند.
تکانش وری:
تکانشوری یعنی ناتوانی در کنترل هوسها و امیال نفسانی. در این زمینه افراد دارای تکانش بالا، میل و هوس آنها (مانند غذا، سیگار و مالکیت) چنان قوی است که فرد نمیتواند در برابر آنها مقاومت کند، هر چند میداند که پس از رفع میل، از کردار خود پشیمان خواهد شد. افراد نمره پایین معمولا به راحتی میتوانند در برابر چنین هوس هایی مقاومت کنند.
آسیب پذیری به استرس:
استرس احساسی است که توانایی فرد را کاهش می دهد، این افراد احساسی را دارند که انگار نمی توانند با استرس های روزمره کنار بیایند. پس در موقعیتهای استرس زا به مجبورند به دیگران متوسل شده و یا ناامید و آشفته و پریشان میشوند.افراد نمره پایین این توانایی را در خویش می بینند که در رویارویی با موقعیت بغرنج خود را کنترل کنند.
2- برونگرایی Extraversion
- صمیمیت
- جمع گرایی
- قاطعیت
- جنب و جوش (تحرک)
- هیجان جویی
- هیجانات مثبت
ی
صمیمیت:
صمیمیت یکی از مقیاس های برونگرایی است که بیشترین ارتباط را با کیفیت رابطهی با دیگران را دارد. افراد صمیمی و با محبت که ارتباط دوستانه تری با دیگران دارند، در این مقیاس نمره ی بالایی می آورند. این افراد صادقانه دیگران را دوست دارند و به آسانی با دیگران مراوده و رفاقت برقرار می سازند. افراد نمره پایین الزاما افرادی کینهای و یا بدون احساس همدردی نیستند، بلکه آنها افرادی رسمی و محافظه کار بوده و مایلند فاصله شان را با دیگران حفظ کنند. صمیمیت یکی از مقیاس های E است که با شاخص توافق نسبت دارد، اما از نظر احساس عاطفی متفاوت است.
جمع گرایی:
معنی جمع گرایی برتری دادن به همراهی با دیگران تا تنهایی است. افراد جمع گرا از بودن با دیگران لذت می برند و در هنگام بودن در جمع احساس شادمانی می کنند. افرادی دارای نمرهی پایین در این مقیاس ترجیح میدهند تنها باشند و از محیط های شلوغ دوری می جویند.
قاطعیت:
: افراد دارای نمرهی بالا در این مقیاس افرادی مسلط، با تحکم و از نظر اجتماعی پیشرو و پیشگام به شمار می آیند. آنها بدون تردید حرف میزنند و اغلب در گروه نقش رهبر را به عهده می گیرند این افراد جسور و قدرتمندند، پیشرفت کنندهی اجتماعی بوده و قدرت رهبری و گویندگی دارند. افراد نمره پایین ترجیح میدهند که به جای قرار گرفتن در متن اجتماع و مهمانیها، در گوشه کنار این موقعیت ها قرار داشته باشند و بیشتر علاقه دارند به جای سخنگو، شنونده باشند.
فعالیت:
نمره ی بالا در این مقیاس در کسانی دیده میشود که دارای جنب و جوش زیادی هستند، آنان معمولا پر انرژی هستند و همیشه مشغول فعالیت. افراد نمره پایین کند و آرام هستند؛ هر چند که این افراد ممکن است انسان های تنبل و سهل انگاری به شمار نیآیند.
هیجان خواهی:
به معنی علاقه به هیجان و تحرک، رنگهای روشن و محیطهای شلوغ است.افرادی دارای نمره ی بالا در این مقیاس کسانی مشتاق و حریص برای هیجان و تحریک هستند. افراد دارای نمره پایین احساس نیاز به هیجان نمیکنند و شیوه ای از زندگی را ترجیح میدهند که برای افراد دارای نمره بالا در این مقیاس کسل کننده است.
هیجانهای مثبت:
تمایل به تجربهی هیجانهای مثبت همچون شادی، لذت، عشق و هیجان را میسنجد. افرادی دارای نمره بالا در این مقیاس به راحتی میخندند. این افراد دارای روحیه ای شاد و عموما خوشبین هستند. البته افراد دارای نمره پایین هم الزاما ناراحت نیستند، بلکه صرفاً افراد شلوغ و پر سر و صدا و با روحیهای نیستند.
3- باز بودن Openness
این بُعد به علاقه و شیفتگی فرد به پدیدهها و تجربیات جدید دلالت دارد و شامل موارد زیر می باشد
- تخیل
- زیبایی شناسی
- احساسات
- کنش ها
- نظرات
- ارزش ها
تخیل:
تخیل فعال در این افراد زیاد است. آنها از رویا برای خلق دنیایی درونی برای خود استفاده میکنند.
زیبا پسندی:
این افراد درک عمیقی از هنر و زیبایی داشته و مجذوب موسیقی و تئاترند. پتانسیل کشیده شدن به دنیای هنر را دارند.
احساسات:
درک ضمنی احساسات درونی و هیجانات خود و تجربهی بیشتر موقعیتهای هیجانی و احساسی در افراد با نمرهی بالا وجود دارد.
اعمال:
انعطاف در اعمال و رفتار. این افراد به ثبات در اعمال توجه زیادی ندارند و بنابراین علاقه به رفتن به جاهای تازه و خوردن غذاهای متنوع و جدید دارند.
عقاید:
کنجکاوی ذهنی و علاقه به فلسفه و محرکهای ذهنی. نمرهی بالا در این بخش موجب رشد ظرفیتهای فرد است.
ارزشها:
انعطاف در ارزشها به معنای آمادگی برای امتحان مجدد ارزشهای مذهبی و سیاسی و اجتماعی در این فرد است.
4- توافق
این بُعد به احترام به دیگران دلالت دارد. افراد سازگار روحیهی همکاری دارند و صمیمی و قابلاعتمادند و در مقابل، افراد ناسازگار سرد، رقابتی و ستیزهجو هستند شامل 6 مولفه است:
- اعتماد
- سادگی
- همدردی
- تبعیت
- تواضع
- نرمش با دیگران
اعتماد:
فرد با نمرهی بالا اعتقاد عمیقی به درستکار بودن و خوش نیت بودن افراد دارد.
رک گوئی:
رک، بی ریا و صاف و ساده بودن از ویژگیهای این افراد است.
نوع دوستی:
توجه، بخشندگی و کمک به دیگران از مشخصههای بارز این فرد است.
همراهی:
تمایل به احترام به دیگران، بخشش و فراموش کردن مسائل بین فردی، فروتنی و ملایمت از ویژگیهای این افراد است.
تواضع:
نمرات بالا در این مقیاس الزامی به پایین بودن عزت نفس فرد نیست اما فروتنی و عدم تکبر از خصایص اوست.
دل رحمی:
گرایش به دلرحمی، حساسیت و در نظر گرفتن دیگران.
4- وجدانی بودن
کفایت:
این بخش موثر بودن فرد را میسنجد. نمرات پایین در این مقیاس به معنی بیاعتماد بودن به تواناییهای خود است.
نظم و ترتیب:
گرایش به تمیزی، آراستگی و مرتب بودن. این افراد قدرت ساماندهی به اشیاء و اتفاقات دارند.
وظیفه شناسی:
این بخش علاقه به پایبندی به اصول اخلاقی و تعهدات را میسنجد.
تلاش برای موفقیت:
کار سخت برای رسیدن به اهداف، ساعی و هدفمندی، قدرت جهتدهی به زندگی و … از خصایص این فرد است.
خویشتنداری:
توانایی فرد در شروع وظایف و ادامهی آن به جهت تکمیل، علیرغم آشفتگیها در این بخش مورد توجه قرار میگیرد.
احتیاط در تصمیم گیری:
این بخش عبارت است از تمایل فرد به فکر قبل از عمل، تامل زیاد و احتیاط در انجام امور.
تعداد سوالات تست نئو
تست روانشناسی نئو دارای دو فرم بلند و کوتاه است. فرم بلند 240 سئوال دارد که همه 35 ویژگی را مورد سنجش قرار می دهد و فرم کوتاه 60 سئوال دارد و فقط 5 عامل اصلی را مورد سنجش قرار می دهد. فرم کوتاه این تست 60 سوالی است و برای ارزیابی 5 عامل اصلی شخصیت به کار می رود.
تاریخچه تست نئو
در اواسط دهه ۱۹۷۰، دو روانشناس به نامهای پاول کوستا (Paul Costa) و رابرت مککری ( Robert McCrae) تلاش کردند تا صفات گسترده موجود را در همه افراد شناسایی کنند. در سال ۱۹۷۸، کوستا و مککری، ۳ ویژگی را که احساس میکردند ثابتاند، شناسایی کرده بودند. ۲ مورد اول، روانرنجوری (N) و برونگرایی (E) بود؛ تجزیهوتحلیل دقیق بعدی، آنها را به نتیجهگیری سوم رساند که آن را پذیرای تغییر بودن (O) نامیدند.
آنها توانستند طیف وسیعی از افراد را با استفاده از این ۳ ویژگی شخصیتی آزمایش کنند و پرسشنامه « فهرست روانرنجوری، برونگرایی و پذیرای تغییر بودن» یا به اختصار«NEO-I» را به وجود آورند. این مدل به آنها الگوی ثابتی از شخصیت میدهد که کار را با آن شروع میکنند.
در تمام اوایل دهه ۱۹۸۰، با استفاده از اطلاعات حاصل از مطالعه بالتیمور (Baltimore)، کوستا و مککری ۲ ویژگی شخصیتی اضافی را شناسایی کردند که برای همه مصاحبهشوندگان وجود داشت. این ۲ ویژگی موافقت (A) و وظیفه شناسی (C) بود؛
سپس این ۲ ویژگی به مدل موجود افزوده شد و روانشناسان بهجای اینکه آن را NEOAC بنامند، نام آن را بهعنوان تست شخصیتشناسی NEO تغییر دادند. این مدل در اوایل دهه ۱۹۹۰ تجدیدنظر شد تا زیرمجموعههای اضافی برای هریک از صفات را در بر گیرد. تا سال ۱۹۹۲، کوستا و مککری نسخهای از این تست با زیرمقیاسهای اضافی برای عوامل اصلی منتشر کردند. «تست تجدیدنظرشده NEO» به «آزمون NEO PI-R» تبدیل شد.
در اواخر دهه ۱۹۹۰، تحقیقات مقدماتی نشان داد که این آزمایش میتواند با موفقیت برای کودکان ۱۰ساله استفاده شود، اما این آزمون به اصلاحات دقیقی نیاز دارد؛ بنابراین، کوستا و مککری، ۴۸ مسئله را به سؤالات تست نئو اضافه کردند.
آنها در سال ۲۰۰۲، آزمایش اولیه را با ۱۹۰۰ دانشآموز دبیرستانی انجام دادند و بر اساس یافتههای خود، اصلاحاتی را در این آزمون اعمال کردند. در اواسط دهه ۲۰۰۰، آنها مدلی را تهیه کردند که برای نوجوانان و بزرگسالان کارآمد بود.
جدیدترین نسخه در سال ۲۰۰۵ منتشر شد و NEO PI 3 نام داشت. این نسخه جدید، نسبت به نسخههای قدیمی خود، از خوانایی بهتری برخوردار است و واژهنامه اصطلاحاتی دارد که به افراد کمسنوسالتر در درک آزمون کمک میکند؛ همچنین این نسخه برای استفاده افراد ۱۰ سال به بالا و افراد مبتلا به اختلال یادگیری مناسب است؛ از این رو نسبت به تستهای قبلی، کاربران بیشتری دارد. این نسخه، همان مدلی است که کارفرمایان و پزشکان بالینی که بهدنبال ارزیابی شخصیت هستند، در حال حاضر از آن استفاده میکنند.
کوستا و مککری همزمان با توسعه نسخه سوم تست نئو فرم بلند یعنی NEO PI-R را تولید کردند. این نسخه بهعنوان NEO- FFI شناخته میشود و FFI مخفف «۵ فاکتور موجودی» است؛ همچنین این تست دوباره اصلاح شد و به NEO FFI- R تغییر نام پیدا کرد.
آنها بعدها متوجه شدند که صفات اصلی N، E و O را بهراحتی میتوان با صفات جدید C و A ترکیب کرد و کلمه اوشن (OCEAN)، بهمعنای «اقیانوس» را ایجاد کرد؛ گهگاه از این آزمون بهصورت غیررسمی، بهعنوان تست OCEAN نیز یاد میشود.
مککری بهطور مستقل با تعداد دیگری از روانشناسان همکاری کرده است تا مشخص کند که آیا ۵ عامل شخصیت، از نظر بینفرهنگی کاربرد دارد یا خیر و اتفاقنظر کلی درمورد آن، کاربردیبودن آن بود. بهتازگی در سال ۲۰۱۵، پیدمونت (Piedmont) و براگانزا (Braganza) بهطور آزمایشی پیشنهاد کردند که NEO PI 3 برای افرادی که زبان اصلی آنها «انگلیسی» نیست، مناسب است.
کاربردهای تست نئو
هدف عمده تست روانشناسی نئو بررسی ویژگی های سالم شخصیت است و در مشاوره قبل از ازدواج، استخدام، شناخت فردی و شناخت نقاط ضعف و قوت خود، رشد حرفه ای و عملکرد شغلی مورد استفاده قرار می گیرد.
شناخت فردی
در حالت کلی این تست توسط عموم افراد به منظور شناخت نقاط ضعف و شخصیت فرد استفاده می شود. این تست شخصیت این امکان را به فرد میدهد تا خودشناسی دقیق تری داشته باشد و شناخت خوبی در زمینه ویژگی های شخصیتی مشخصی در خود، به دست آورد. به عبارت دیگر می توان گفت این تست شحصیت، شمای کلی از شخصیت فرد را در پنج گروه و 35 زیرگروه ترسیم می کند و از طریق به وی کمک می کند تا به نقاط ضعف و قوت خود، آگاه شود و در جهت استفاده از نقاط قوت و بهبود نقاط ضعف خود گام بردارد.
استخدام
این تست معتبر شخصیت شناسی در سراسر جهان به عنوان بخشی از فرآیند استخدام استفاده می شود. . به دلیل رابطه مستقیم بین ابعاد شخصیتی و عملکرد شغلی و با توجه به اعتبار این تست، می توان مقالات علمی بسیاری را مشاهده کرد که گروه های شغلی مختلفی همچون مدیرها، وکلا، معماران و مهندسان را با استفاده از این تست مورد بررسی قرار گرفته داده اند. به عنوان مثال، در شغل هایی همچون مدیریت و فروشندگی که بر پایه تعامل با افراد هستند، نتایج تست نئو در بعد برونگرایی می تواند برای استخدام فرد مورد توجه قرار گیرد. یا در شغل هایی همچون استاد دانشگاه یا پژوهشگر، عامل باز بودن در برابر تجربیات جدید می تواند عملکرد فرد را در آن شغل تحت تأثیر قرار دهد. به همین دلیل است که این تست در شرکت های معتبر به شدت مورد توجه قرار گرفته و برای انتخاب و استخدام نیروهای کارآمد به عنوان پیش بینی کننده عملکرد شغلی فرد در آینده مورد استفاده قرار می گیرد. در واقع نتایج این تست به همراه مصاحبه های حضوری، به کارفرما کمک می کند تا هر فرد را موقعیت شغلی متناسب با شخصیت او قرار دهد و از این طریق بازدهی فرد و در نتیجه بازدهی کلی سازمان نیز افزایش پیدا می کند. از سوی دیگر این تست می تواند با بررسی ویژگی های شخصیتی فرد، وی را در انتخاب مسیر شغلی متناسب با شخصیتش کمک کند.
مشاوره پیش از ازدواج
یکی دیگر از کاربردهای تست نئو، در مشاوره های پیش از ازدواج است. معمولا این تست برای شناخت شخصیت فرد و طرف مقابل مورد استفاده قرار می گیرد و با بررسی شباهت ها و تفاوت های زوج، چالش های پیش روی آنها را مورد بررسی قرار می دهد و می تواند تا حدودی دورنمای روابط زوج را ترسیم کند. همچنین زوجین با آگاهی از ویژگی های شخصیتی خود و فرد مقابل می توانند از شناخت بهتری از خود و شریک زندگی آینده شان داشته باشند.
آزمون NEO PIR شامل چه مواردی است؟
در NEO PIR دو تست وجود دارد؛ آزمون اول، خودگزارشگری (فرم S) و سپس آزمون ثانویه است که ناظر انجامش میدهد. (فرمR)
هر ۲ فرم، ۲۴۰ توصیف رفتاری دارند که از افراد خواسته میشود تا بر اساس میزان موافق یا مخالف بودن اظهارات ارائهشده، بین ۱ تا ۵، به هر مورد امتیاز بدهند. تست NEO FFI کوتاهتر است و فقط ۶۰ توصیف رفتاری دارد.
تکمیل نسخه کامل این تست نئو حدود ۳۰ تا ۴۰ دقیقه طول میکشد، اما NEO FFI حدود ۱۵ دقیقه طول میکشد. هر دوی این آزمونها بهصورت کاغذی در دسترس هستند یا میتوانند بهصورت آنلاین انجام شوند.
پاسخنامه تست نئو
پاسخنامه تست نئو بر اساس مقیاس لیکرتی (کاملاً مخالفم، مخالفم، بی تفاوت، موافقم و کاملاً موافقم ) تنظیم شده است . نمره گذاری فرم کوتاه تست نئو یعنی NEO-FFI در تمام مواد یکسان نیست.
به این معنی که در نمره گذاری برخی از مواد فرم کوتاه تست نئو ، به کاملاً مخالفم نمره ۴، مخالفم نمره ۳، بی تفاوت نمره ۲، موافقم نمره ۱ و کاملاً موافقم نمره 0 تعلق می گیرد. در حالی که برخی دیگر از مواد این فرم کوتاه به صورت عکس حالت گفته شده نمره گذاری می شوند .
تفسیر آزمون نئو
در تفسیر آزمون نئو، امتیازات پنج عامل اصلی شخصیت را دو به دو در کنار هم قرار میدهند و با توجه به بالا و پایین بودن دو مولفه به دستهبندیهایی میرسند. این دستهبندیها تمایلات رفتاری افراد در موقعیتهای مختلف را بیان میکند.
به طور مثال دو عامل برونگرایی (E) و موافق بودن (A) در کنار هم قرار گرفتند و یک نوع تیپبندی ایجاد کردند که شیوۀ تعاملات فرد را نشان میدهد.
انجام این تست بدون حضور یک روانشناس خوب اعتبار چندانی برای تشخیص اختلالات روانی ندارد اما اگر تست را با دقت انجام داده باشید و به طور مثال در صفاتی نوروتیک (N)، امتیاز بسیار بالایی به دست بیاید، جا دارد مقداری روی آن تامل کنید.
بطور کلی برای تفسیر آزمون و تست نئو NEO PI-R کمترین تحصیلات کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی می باشد.مفسر بایددر زمینه روانسنجی کارآزموده باشد.همچنین با مغاهیمی از جمله سیستم نمره گذاری تست نئو، کلیذ نمره گذاری تست نئو، کنترل اعتبار تست نئو ، چگونگی محاسبه نمره های مقیاس و شاخص ها آشنا باید
2 در مورد “تست نئو NEO”
عالی بود،تشکر
ممنون از شما