اختلالات رشد عصبی

دسته بندی اختلالات رشد عصبی (Neurodevelopmental Disorders)

اختلالات رشد عصبی گروهی از بیماری ها هستند که در دوره رشد بروز میکنند. به دوران کودکی تا قبل از سن مدرسه اوایل دوران رشد میگویند. علائم اختلالات رشد عصبی تا قبل از سن مدرسه رفتن بروز میکند. نقص های رشدی باعث تخریب کارکرد های اجتماعی، شخصی، شغلی و تحصیلی فرد مبتلا به اختلال میگردد. در کتاب DSM5 این اختلالات را به هفت دسته کلی تقسیم بندی کرده اند. گستردگی این نقایص رشدی از محدودیت های خاص یادگیری یا کنترل کارکرد اجتماعی شروع و به نقص های کلی مهارت های اجتماعی یا هوشی ختم میگردد. سر فصل های اصلی این دسته بندی ها به شرح زیر می باشد:

• کم توانی ذهنی Intellectual Disabilities
• اختلالات ارتباطی Communication Disorders
• طیف اختلال در خودماندگی (اوتیسم) Autism Spectrum Disorder
• اختلالات کم توجهی/ بیش فعالی Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder
• اختلال یادگیری اختصاصی Specific Learning Disorder
• اختلالات حرکتی Motor Disorders
• سایر اختلالات رشدی عصبی Other Neurodevelopmental Disorders

اختلالات رشد عصبی اغلب با هم بروز میکنند.بعنوان مقال کودک مبتلا به اختلال کم توجهی معمولا دچار اختلال یادگیری اختصاصی نیز می باشد. همچنین کودک دچار طیف اختلال اوتیسم دچار درجه ای از کم توانی ذهنی نیز می باشد. بنابراین باید توجه کرد که علائم بالینی برخی اختلالات شامل ترکیبی  از علائم ( افزایش، کاهش و یا تاخیر ) در دستیابی به نقاط عطف مورد انتظار رشدی است.

کم توانی ذهنی

اختلال رشدی هوش یا کم‌توانی ذهنی دارای چهار شدت خفیف، متوسط، شدید و عمیق می باشد. مشخصات این اختلال نقص کلی توانایی ذهنی مانند استدلال، حل مسله، برنامه ریزی، تنفکر انتزاعی، قضاوت، آموزش تحصیلی و یادگیری حاصل از تجربه م یباشد. فردی که دارای اختلال رشدی هوش می باشد بطور کلی قادر نیست به استاندارهای استقلال فردی و اجتماعی در جنبه های مختلف زندگی روزمره برسد. برای تشخیص این اختلال می بایست فرد مبتلا قادر به رسیدن به نقاط عطف رشدی مورد انتظار در چند زمینه کارکرد هوشی و ذهنی نیست.لازم بذکر است میتوان تشخیص اختلال رشد عصبی را در خصوص افرادی که کم توانی ذهنی انها حاصل از آسیب های اکتسابی دوران رشد مانند آسیب شدید به سر ایجاد می شود را نیز گذاشت.

اختلال ارتباطی

این اختلال شامل چهار نوع اختلال زبانی، اختلال صوت تکلم، اختلال ارتباط اجتماعی (عملی) . اختلال فصاحت کلام  با شروع دوران کودکی (لکنت زبان) هستند. اختلال ارتباطی همانند سایر اختلالات رشد عصبی در اوایل دوران رشد و کودکی ایجاد شده و م یتواند سبب افت کارکردی مادام العمر گردد. سه اختلال زبانی، اختلال صوت تکلم، اختلال ارتباط اجتماعی با نقایص رشدی با تاخیر در بارگیری زبان، گفتار و ارتباطات اجتماعی مشخص میگردد. اختلال فصاحت کلام یا لکنت زبان شامل تولید اصوات و سیلاب های تکراری، کشیدن حروف  بی صدا و صدا دار، لغات منقطع، وقفه کلام، یا تولید کلمات با فشار جسمی بیش از حد است.

اختلال در خودماندگی (اوتیسم)

مشخصات  اختلال در خودماندگی (اوتیسم) شامل نقص در ارتباطات و تعاملات اجتماعی، در زمینه تعاملات دوطرفه، ارتباطات غیرکلامی، حفظ و فهم ارتباطات، وجود الگوهای محدود و تکراری رفتاری است.بدلیل اینکه این علائم با رشد کودک تغییر میکند ممکن است توسط ساز و کارهای جبرانی مخفی بماند.  برای این اختلال بدلیل تنوع و درجه بندی های مختلف از عبارت ” طیف اختلال تیسم” استفاده میکنند. این طیف شامل اختلال اتیسم، آسپرگر، اختلال دوران رشد و … می باشد. 

اختلال کم توجهی – بیش فعالی

این اختلال دارای مشخصاتی از جمله درجاتی از کاهش توجه، نابسامانی و یا بیش فعالی و تکانشگری که سبب عدم توانایی فرد در تداوم کار و یا گم کردن اشیاء و بی توجه به سخنان دیگران که با سن تقویمی فرد هماهنگ نیست را دااست. بیش فعالی یا تکانشگری  سبب پرتحرکی، وول خوردن، عدم توانایی یکجا نشستن، عدم توانایی صبر کردن می شود. در دوران کودکی ADHD با اختلال برونی ساز همپوشانی دارد. اختلالات برونی ساز شامل اختلال نافرمانی مقابله جویانه و اختلال سلوک میگردد. اختلال ADHD اغلب تا بزرگسالی ادامه دارد که موجب افت عملکرد فرد در حیطه های مختلف میگردد.

اختلال یادگیری اختصاصی

برای تشخیص این اختلال می بایبست به نقص فرد در توانایی برای درک و پردازش موثر و صحیح اطلاعاتتوجه کرد.این اختلال خود را در یادگیری مهارت های پایه ای تحصیلی مانندن خواندن، نوشتن و محاسبات ریاضی نشان میدهد که عموما در مقطع ابتدایی خود را نمایش می دهد.اختلال یادگیری ممکن است در کودکان باهوش فوق العاده نیز بروز نماید. این اختلال در آزمون های زمان دار و تست هایی که راهکارهی جبرانی فرد با شکست مواجه میگردد بروز میکند.

اختلالات حرکتی

اختلالات حرکتی رشد عصبی به سه دسته کلی اختلال هماهنگی رشدی، اختلال حرکات قالبی ( تکراری) و اختلال تیک تقسیم و دسته بندی میگردد. اختلال هماهنگی رشدی با توجه به عدم توانایی کودک در یادگیری و اجرای حرکتی هماهنگ قابل تشخیص است که معمولا بصورت دست پا چلفتی بودن و کندی و بی دقتی بروز میکند. اختلال حرکات قالبی عمولا با حرکات تکرای به ظاهار اجباری و کاملا بی هدف نمایان میگردد. بال بال زدن دست ها، جلو و عقب کردن بدن، کوبیدن سر، گاز گرفتن خود و … که موجب اختلال در حرکات روزمره فرد میگردد قابل تشخیص است.

اختلال تیک شامل اختلال توره،  تیک های حرکتی و صوتی مداوم،اختلال تیک گذرا و سایر انواع تیک معین و نامعین تقسیم بندی میگردد.